Inspecteurs hebben in de tweede helft van april 2020 bij een representatieve steekproef van scholen, instellingen en samenwerkingsverbanden vragen over afstandsonderwijs gesteld aan bestuur en management. We delen hierbij de respons op onze bevraging in het voortgezet onderwijs. Daarmee hopen we besturen en scholen aan te moedigen om vooral ook zelf de kwaliteit van het afstandsonderwijs en de effecten daarvan te monitoren.
Grote inspanningen en de nodige aandachtspunten
Als we het gehele onderwijsveld overzien, dan zien we grote inspanningen. Op korte termijn is het overgrote deel van de leerlingen bereikt met afstandsonderwijs. Iedereen in het onderwijs die zich hiervoor inzet, verdient alle waardering. Volgens de ondervraagde besturen en managers lukt het hen echter maar deels om te voldoen aan de kerntaken van het onderwijs. De gesprekken leveren onder meer de volgende aandachtspunten op:
- Afstandsonderwijs heeft beperkingen. Het bereik van afstandsonderwijs is weliswaar hoog, maar ook daarbinnen is er verlies aan leertijd. In elk geval in het beroepsonderwijs is het verlies aan leertijd hoog. Ook bij leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften is het bereik van afstandsonderwijs relatief lager.
- Waar het afstandsonderwijs niet goed lukt, is er volgens de ondervraagden vaak een relatie met sociale ongelijkheid. Er is een substantiële groep leerlingen waarvoor afstandsonderwijs door de thuissituatie moeizaam of helemaal niet tot stand komt. De vrees is dat de achterstand van deze leerlingen, die vaak al relatief groot was, verder toeneemt. We stuitten op flinke verschillen tussen scholen en schoolsoorten. Bijvoorbeeld als het gaat om veiligheidsrisico’s en om deelnamecijfers die bij praktijkonderwijs en vmbo minder gunstig zijn dan bij havo en vwo.
Een compleet overzicht van de respons op de vragenlijsten en de highlights voor het voortgezet onderwijs en de overige onderwijssectoren vindt u op onze website.
Het onderzoek zal de komende tijd worden voortgezet. De inspectie kijkt daarbij onder meer naar mogelijke effecten als leerachterstanden en ongelijke doorstroomkansen en hoe deze beperkt of gerepareerd kunnen worden. Voor een volledig beeld zullen daarin, naast de informatie van scholen, instellingen en samenwerkingsverbanden, ook ervaringen van leraren, ouders, leerlingen en studenten worden meegenomen. In de Staat van het Onderwijs 2021 zullen we hierover uitgebreid rapporteren.